Milletlerin mukadderatını değiştiren, tarihin akışını değiştiren büyük bir zaferin 572. yıl dönümü….
572 yıl evvel, iman, cüret ve fedakarlıkla taçlanan İstanbul’un fethi, yalnızca bir kentin değil, bir medeniyetin yükselişinin simgesi oldu.
Bu özel zaferin yıl dönümü, Osmanlı’nın fetih hazırlıklarına başladığı kent olan Edirne’de özel etkinliklerle kutlandı.
“İSTANBUL’UN FETHİ, EDİRNE’DEN BAŞLAR”
“İstanbul’un fethi Edirne’den başlar” temasıyla düzenlenen anma programında, tarihi yürüyüşler, konserler, Kur’an tilavetleri ve mapping şovları yer aldı.
KUTLAMA KURAN TİLAVETİYLE BAŞLADI
Programda temsili yeniçeriler de yer aldı. Birtakım temsili birlikler, fethin simgelerinden biri olan şahi toplarının teğe bir replikalarını taşıdı.
Yürüyüş kortejine yol kenarından ve balkonlardan vatandaşlar alkışlarla dayanak verdi.
BİR ÇAĞ KAPANDI, YENİ BİR ÇAĞ BAŞLADI
İstanbul’un fethi, sırf bir askeri zafer değil; siyasi, kültürel ve medeniyet ölçüsünde yeni bir çağın başlangıcı oldu.
Doğu Roma’nın başşehri İstanbul, tarih boyunca Osmanlı dışında farklı devletler tarafından tekraren kuşatıldı.
Hazreti Muhammed’in “İstanbul elbette fethedilecektir. Onu fetheden kumandan ne hoş kumandan, onu fetheden asker ne güzel askerdir.” şeklindeki sözleri, bu övgüye mazhar olmak isteyen Müslüman devletlerin de tekraren İstanbul’u kuşatmasına yol açtı.
CİHANIN İMPARATORU
Sultan 2. Mehmet’in İstanbul’un fethini tasarlaması ve bunun gerçekleştirilmesinden sonraki maksatları, üniversal bir ebedi devlet anlayışının peşinde koştuğunu göstermekteydi.
İstanbul’un fethi için yapılan hazırlıklar, kuşatma boyunca hem içeride hem dışarıda verilen çabalar ve fetih sonrası tutumu, birinci saltanatı başarısız görülen Sultan 2. Mehmet’i “Fatih” ve cihan imparatoru yaptı.
Şehzadeliği periyodunda aklına İstanbul’u fethetme fikrini yerleştiren 2. Mehmet, bu amacına ulaşmak için hazırlıklara başladı ve birinci saltanat devrinin makûs izlerini silmek için çalıştı.
Sultan 2. Mehmet tarafından verilen buyrukla Karaman seferi dönüşü Edirne’de İstanbul’un fethi için gerekli hazırlıklar başlatıldı.
EDİRNE’DE BÜYÜK TOPLAR DÖKÜLDÜ
Zağanos Paşa, kentin dışarıdan takviye almaması için 1452 yılının başlarında Anadolu Hisarı’nı güçlendirdi ve ağustosta ise Rumeli Hisarı’nı tamamladı. Böylelikle Karadeniz’le Bizans’ın teması kesilerek İstanbul’a askeri yardımların engellenmesi sağlandı.
Osmanlı’ya hizmet teklifinde bulunan ‘’Urban’’ isimli Macar top döküm ustasının yaptığı birinci top, Rumeli Hisarı’na yerleştirildi ve bu top sayesinde İstanbul Boğazı’nı müsaadesiz geçmek isteyen Venedikli Antonio Rizzo’nun yönetimindeki gemi batırıldı. Bu topun başarısı surları yıkabilmek için daha çok ve büyük topların imaline gereksinim olduğunu gösterdi. Bu nedenle Edirne’de büyük top dökümü işi başlatıldı.
Edirne’de yeni dökülen büyük top, 62,8 santimetre çapındaydı ve her biri 600 kilogram tartısında taş gülleler atabilecekti. Büyük toplar, 64 günlük kuvvetli bir yürüyüşten sonra İstanbul önlerine geldi. Rumeli ordusunun büyük bir kısmı, büyük topların hareketinden yaklaşık 2 ay sonra Edirne’den hareket etti ve 10 gün sonra İstanbul’a ulaştı.
Hisarın tamamlanması savaş nedeniydi ve inşaat sırasında Bizans ve Osmanlı birlikleri ortasında küçük çaplı çatışmalar yaşandı. Akabinde Bizans İmparatoru 11. Konstantinos’tan kenti teslim etmesini talep eden 2. Mehmet, resmen savaş ilan etti.
DEVLET İÇERİSİNDE KUŞATMAYA KARŞI ÇIKANLAR OLDU
İstanbul’un fethi iç siyasette da istikrarları değiştirecekti. Devlette epey tesirli olan Çandarlı Halil Paşa’nın önderlik ettiği kesitler, kuşatmanın başarısızlıkla neticelenmesinin saltanat açısından sarsıcı olacağını düşünüyordu.
Özellikle uç beyefendilerinin bir kısmı, İstanbul’un fethedilip devlet merkezinin buraya taşınması halinde Edirne merkezli gaza ve akın faaliyetlerinin son bulacağını ve Osmanlı Devleti’nin dört tarafı sularla çevrili başşehrinden ötürü denizciliğe kayacağı telaşını lisana getirdi.
Böyle bir ortamda birinci büyük genel taarruz, 18 Nisan günü gerçekleştirildi. Büyük çaplı atağın da başarısızlıkla neticelenmesi, Osmanlı ordugahındaki havayı olumsuz etkiledi.
Ayrıca 20 Nisan’da üç Ceneviz ve bir Bizans gemisinin rüzgârın da yardımıyla Haliç önlerindeki Osmanlı ablukasını yarıp kenti savunanlara yardım ulaştırması, kuşatmanın kaldırılmasına taraftar olan bölümün eline büyük bir koz verdi.
Bu şiddetli günlerde padişahın yanında olan Akşemseddin, o devirden bugüne ulaşan tek evrak olan mektubunda 2. Mehmet’i destekleyerek kuşatmanın devam etmesi gerektiğini belirtti.
GEMİLERİ KARADAN YÜRÜTME PLANI DEVREYE ALINDI
Ordudaki yılgınlığı bertaraf etmek için evvelden hazırlanan plan devreye sokuldu. Beşiktaş-Kabataş ortasında kalan ufak koydan Kasımpaşa’ya uzanan vadide bir müddettir hazırlanan özel bir yol aracılığıyla 70 kadar gemi karadan yürütülerek Haliç’e indirildi.
Bu atak Urban’ın döktüğü devasa topun tesirine benzeri halde kenti savunanlar ve içerideki halk üzerinde büyük bir ruhsal tesir oluşturdu.
Osmanlı gemilerinin 22 Nisan sabahı Haliç’e indirilmesi, kente yardıma gelen Ceneviz gemilerinin yarattığı optimist havayı bozarak Bizans halkını büyük bir ümitsizliğe sürükledi.
28 Nisan’da Osmanlı teknelerini yakma teşebbüsüyle başlattığı hücumda başarısız olan Venedikli Amiral Giocomo Coco, gemisiyle Haliç sularına gömüldü.
6 Mayıs’ta Osmanlı ordusu, top atışları nedeniyle zayıflayan Topkapı ve Edirnekapı ortasında kalan surları ana amaç olarak seçti.
KUŞATMAYI ENGELLEMEK İÇİN PALAVRA HABERLER YAPILDI
Bu sırada Osmanlı ordugahına gelen Macar elçisi, kuşatmanın kaldırılmaması durumunda bir Haçlı ordusunun yola çıkacağı tehdidinde bulundu. Bizanslılar da Osmanlı ordusu içine gizlice adamlar göndererek büyük bir yardım kuvvetinin Balkanlar’a gerçek harekete geçtiği istikametinde haberler yayarak karışıklık çıkarmaya çalıştı.
Neredeyse 50 gündür devam eden kuşatma nedeniyle Osmanlı ordusu ortasında huzursuzluk had safhaya çıktı. Bu durumu kullanan Çandarlı Halil Paşa ve taraftarları, yeni bir harp meclisi toplanmasını talep etti. Kuşatmanın kaldırılmasını isteyenler ile son bir genel taarruzda ısrar edenler ortasında tartışmalar yaşandı.
Sonunda bir sefer daha 2. Mehmet’in takviyesini alan Zağanos Paşa, en son taarruzun gününü belirlemekle görevlendirildi. Her şey 29 Mayıs’ta yapılmasına karar verilen son atağa bağlandı.
Askerlerin de savaş azmini artırmak için kentin İslam hukuku yeterince üç gün yağma edilebileceği duyuruldu.
Öte yandan kent surlarını gezerek askerleri motive etmeye çalışan 11. Konstantinos, kentte birbiri gerisine dini ayinler düzenleyip moralleri yüksek tutmaya çalıştı. Ayrıyeten savunmadan kaçanlar için de sert önlemler devreye sokuldu.
GÜN DOĞUMUNDA ÜÇ DALGA HALİNDE BÜYÜK TAARRUZ
Osmanlıların gün doğumunda başlayan üç dalga halindeki büyük taarruzu sırasında, İstanbul kuşatmasının simge isimlerinden Giovanni Guistiniabi-Lungo, ağır yaralandı ve müdafaa çizgisi tam manasıyla çöktü.
Topkapı surları ve burada bulunan yüksek kule, ağır topçu ateşi ve başarılı lağım faaliyetleri sonucu kulenin altına yerleştirilen barut fıçılarının ateşe verilmesiyle yıkıldı. 11. Konstantinos, beraberindeki askerlerle Yedikule civarında azap askerleri tarafından sıkıştırılarak öldürüldü.
Artık “Fatih” unvanını almaya hak kazanan 2. Mehmet, öğlen üzeri muzaffer bir kumandan olarak kente girdi ve Ayasofya’nın kubbesine çıkarak olup bitenlere göz gezdirdi. Akabinde yağmayı ikinci günde durdurdu.
Ardından kent halkına can ve mal güvenliği temin eden 2. Mehmet, başşehir yapacağı kentin daha fazla ziyan görmemesi için özel itina gösterdi.
Orta Çağ’ın en güçlü kara ve deniz kaleleri, Fatih Sultan Mehmet’in kuşatma teknikleri, ateşli silahları ve nizamlı askeri gücü karşısında yenilmiş oldu. İstanbul’un fethi ile 1058 yıllık Bizans İmparatorluğu sona erdi, Orta Çağ kapandı ve Yeni Çağ başladı. İstanbul, Osmanlı Devleti’nin yeni başşehri oldu.
HAÇLILARIN TAHRİP ETTİĞİ İSTANBUL AYAĞA KALDIRILDI
İstanbul’u aldıktan sonra ıslahatlar gerçekleştiren Fatih Sultan Mehmet, Osmanlı’nın klasik çağını başlattı.
Fetihle birlikte hem İslam hem de Hristiyan dünyasında büyük bir şöhret kazanan Fatih, 1204 yılındaki 4. Haçlı Seferi sonucunda büyük tahribata uğrayıp gerilemeye başlayan kente eski ihtişamını kazandırmak için efor harcadı.
Sonraki dönemlerde İstanbul, Fatih’in mirasıyla eski günlerini de aşarak dünyanın en kıymetli kentlerinden birisi haline geldi.
0 Comments