2016 yılından itibaren Kurumsal Dış Değerlendirme Programı, İzleme Programı, Kurumsal Akreditasyon Programı ve Ara Değerlendirme süreci ile yükseköğretim kurumlarının dış değerlendirmesini gerçekleştiren YÖKAK, yükseköğretim kurumlarının 2022 yılında yapılan dış değerlendirmeleri sonucunda, yürütülen tüm programların raporlarını analiz ederek ‘2022 Yılı Yükseköğretim Değerlendirme ve Kalite Güvencesi Durum Raporu’nu oluşturdu. Rapor, yükseköğretim kurumlarının sürekli iyileşme ve gelişimlerine yönelik analizlerin yanı sıra politika geliştiriciler ve karar alıcılar, yükseköğretim sisteminin yönetimi, iş dünyası ve mezunlar, yükseköğretim kurumları, akreditasyon kuruluşları ve araştırmacılar gibi birçok paydaş için öneriler sunuyor. YÖKAK 2022 yılında yükseköğretim kurumlarından 3’ünü Kurumsal Dış Değerlendirme, 43’ünü Kurumsal İzleme ve 30’unu Kurumsal Akreditasyon Programlarına aldı.
YÜZDE 7 ÖNERİLENLERİ YAPTI
Rapora göre; 43 kurumun İzleme Raporlarının değerlendirilmesi sonucunda, önerilen iyileştirme çalışmalarının, kurumların sadece yüzde 7’sinde gerçekleştirildiği ortaya çıktı. Kurumların yüzde 69’unda iyileştirmelerin kısmen gerçekleştirildiği ve kurumların yüzde 24’ünde de iyileştirmelere ilişkin çalışmaların yapılmadığı görülüyor. Ayrıca bu 43 Yükseköğretim Kurumunun 39’unda kurum genelinde kalite kültürünün yeterli düzeyde yaygınlaşmamış olması ve 34’ünde akademik personele yönelik performans değerlendirme ve teşvik sisteminin bulunmaması açık yön olarak ifade edildi.
11 YENİ KURULUŞ EKLENDİ
“Ulusal akreditasyon kuruluşlarının yanı sıra uluslararası akreditasyon kuruluşlarının da Türkiye’de faaliyet göstermesinin önünde herhangi bir engel bulunmuyor” denilen raporda şu ifadelere yer verildi: “Ancak bu akreditasyon kuruluşlarının verdiği akreditasyon kararlarının YÖK tarafından Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzunda yer verilebilmesi için bu kuruluşların YÖKAK tarafından tanınması gerekiyor. Bu bağlamda 2022 yılı sonu itibariyle toplam 11 uluslararası akreditasyon kuruluşu YÖKAK tarafından tanındı. Raporda “2022 yılı itibariyle yükseköğretim kurumlarındaki akredite lisans programları sayısı 1173, bu programların, mezun veren tüm lisans programlarına oranı da yüzde 13,92’dir. İlgili istatistiklerde eğitim bilimleri, sağlık bilimleri, iletişim ve turizm eğitimi alanındaki program akreditasyon sayılarının 2022 yılında bir önceki yıla göre sırasıyla yüzde 90, yüzde 81, yüzde 52 ve yüzde 167 oranında arttığı anlaşılıyor.”
PROGRAM SAYILARI ARTTI
Diğer yandan kurumların alan bazlı akreditasyon sayıları ise 2022 yılında 2021 yılına göre toplam akredite edilmiş program sayısı yüzde 38,98 oranında artarak 1.173’e çıktı. Eğitim bilimleri, sağlık bilimleri, iletişim ve turizm eğitimi alanındaki program akreditasyon sayıları 2022 yılında bir önceki yıla göre sırasıyla yüzde 90, yüzde 80,77, yüzde 52,08 ve yüzde 166,67 oranında artış gösterdi. Program bazlı akreditasyon sayıları incelendiğinde ise tıp eğitimi, eczacılık, veteriner hekimliği, psikoloji ve mimarlık programlarında akreditasyon sayılarının 2022 yılında önceki yıla göre sırasıyla 4, 20, 14, 28 ve 24 adet arttı. 2022 yılında akredite program sayısı 15 ve daha fazla olan 30 yükseköğretim kurumu bulunuyor. Bunlardan 22’si devlet üniversitesi iken 8’i vakıf üniversitesi. Diğer yandan akredite program sayısı yüzde 20 ve daha fazla olan 38 yükseköğretim kurumu bulunuyor. Bunlardan 18’i devlet üniversitesi iken 20’si vakıf üniversitesi.
ÖĞRENCİ KATILIMI
YÖKAK, yükseköğretim kurumlarından 2022 yılında gerçekleştirilen öğrenci katılımlı kalite güvencesi faaliyetlerine ilişkin bilgi talep etti. Raporda, “Kurumlardan edinilen bilgiye göre 269’u seminer, 21’i konferans/sempozyum, 92’si geri bildirim/görüş anketi, 20’si çalıştay, 66’sı öğrenci paydaş toplantısı ve 14’ü odak grup görüşmesi olmak üzere toplam 482 faaliyet gerçekleştirildiği belirlendi. Etkinlik sayısının 2021 yılına kıyasla artış gösterdiği görülmekte olup, bu konuda kalite topluluklarının katkılarının da yadsınamaz olduğunu söylemek mümkün” ifadesine yer verildi.
YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINA ÖNERİLERİ
Raporun sonuç bölümünde ise yüksek öğretim kurumlarına öneriler paylaşıldı. Çalışmada, “Kalite güvencesi çalışmalarının yükseköğretim kurumlarında tabana yayılımı sağlanmalı. Yönetim değişikliklerinin kalite kültürünü olumsuz yönde etkilemesinin önüne geçmek için tanımlı ve bir takvime bağlı süreçler hazırlanmalı. Yükseköğretim kurumları sadece dış değerlendirme süreçlerine dahil oldukları zaman değil sürekli iç kalite güvence sistemini izlemeleri ve iyileştirmeleri gerekiyor.
Yükseköğretim kurumlarının üst yöneticileri, program akreditasyonunun sayısını ve program çeşitliliğini artırmak için bölüm ve programları desteklemeli ve teşvik etmeli. Akreditasyon süreçlerinden elde edilen deneyimler ve örnek uygulamalar kurum içerisinde yaygınlaştırılmalı. Akredite olmayan programlarda ise öz/akran değerlendirme çalışmaları yürütülmeli” denildi.
